สวัสดีจากบ้านเล็กๆ ในชนบท
ใครจะคิดว่าในบ้านเล็กๆ กลางทุ่งนาแห่งนี้ จะมีกลิ่นหอมของอาหารญี่ปุ่นลอยมาทักทาย วันนี้อยากจะมาเล่าให้ฟังเรื่องราวของ “เนโกะเมชิ” หรือที่เรียกกันว่า “ข้าวแมว” จานข้าวธรรมดาที่ไม่ธรรมดาเลย
ตั้งแต่ได้ดูซีรีส์ “Midnight Diner” หรือ “深夜食堂” (ชินยะ โชคุโด) เรื่องราวของร้านอาหารเล็กๆ ที่เปิดเฉพาะตอนกลางคืน ที่ซึ่งลูกค้าทุกคนมีเรื่องราวของตัวเอง และอาหารทุกจานมีความหมายลึกซึ้ง เนโกะเมชิก็เป็นหนึ่งในเมนูที่ทำให้หลายคนนึกถึงบ้าน นึกถึงความอบอุ่น
ในชนบทไทยแห่งนี้ เราอาจไม่มีซุปเปอร์มาร์เก็ตขนาดใหญ่ หรือร้านขายของญี่ปุ่นหรูหรา แต่เรามีใจรักในการทำอาหาร และความคิดสร้างสรรค์ในการหาวัตถุดิบทดแทน วันนี้เลยอยากจะแบ่งปันวิธีทำเนโกะเมชิแบบฉบับบ้านเรา พร้อมเล่าเรื่องราวและความหมายของจานข้าวง่ายๆ แต่อร่อยนี้
เนโกะเมชิคืออะไร?
“เนโกะ” (猫) แปลว่า แมว และ “เมชิ” (飯) แปลว่า ข้าว รวมกันแล้วก็คือ “ข้าวแมว” แต่ไม่ใช่อาหารแมวนะคะ! เป็นชื่อเรียกข้าวง่ายๆ ที่ทำกินเวลาหิวๆ หรือเวลาไม่มีกับข้าวอะไรกิน
ในซีรีส์ Midnight Diner เนโกะเมชิปรากฏในตอนที่ 2 ของซีซั่นแรก เป็นเมนูของลูกค้าที่มาร้านด้วยความเหงาและคิดถึงบ้าน จานข้าวง่ายๆ นี้กลับเป็นตัวเชื่อมโยงความทรงจำดีๆ และความอบอุ่นของครอบครัว
สิ่งที่น่าสนใจคือ การเรียกข้าวธรรมดาว่า “ข้าวแมว” นั้นมาจากสมัยก่อนที่คนญี่ปุ่นมักจะให้ข้าวราดซอสโซยุกับปลาโบนิโตะแก่แมวเลี้ยง จึงเรียกติดปากว่า “ข้าวแมว”
ความหมายพิเศษ
- อาหารแห่งการปลอบใจ
- ความเรียบง่ายที่อบอุ่น
- การกลับสู่รากเหง้า
- ความทรงจำในวัยเด็ก
วัตถุดิบหลัก
- ข้าวสวยร้อนๆ
- โบนิโตะเฟลก (คัตสึโอะบุชิ)
- ซอสโซยุ
- เนยสด (ตามชอบ)
สูตรเนโกะเมชิฉบับบ้านเรา
วัตถุดิบ (สำหรับ 1 คน)
1 ชาม
1 ช้อนโต๊ะ
1-2 ช้อนชา
1 ช้อนชา
เคล็ดลับจากชนบทไทย
หาโบนิโตะเฟลกไม่ได้? ใช้ปลาแห้งไทยขูดฝอยได้เหมือนกัน
ซอสโซยุญี่ปุ่นหาไม่ได้ ใช้ซีอิ๊วขาวคิกโกแมน ก็อร่อยดี
ข้าวต้องร้อนๆ จึงจะหอมและอร่อย
เนยช่วยให้ข้าวมีความมันและหอม
วิธีทำแบบง่ายๆ
เตรียมข้าวสวย
ตักข้าวสวยร้อนๆ ใส่ชาม ถ้ามีเนยจืดก็ใส่ไว้กลางข้าว จะได้ละลายจากความร้อนของข้าว ถ้าไม่มีเนยก็ไม่เป็นไรค่ะ
โรยโบนิโตะเฟลก
โรยโบนิโตะเฟลกบนข้าวให้ทั่ว อย่าใส่มากเกินไป เพราะรสจะเค็มมาก ประมาณ 1 ช้อนโต๊ะก็พอ ถ้าใช้ปลาแห้งไทยก็ใส่เท่านี้เหมือนกัน
ราดซอสโซยุ
ราดซอสโซยุเล็กน้อย ประมาณ 1-2 ช้อนชา ตามความชอบ อย่าใส่มากจนเกินไป เพราะจะเค็มเกินไป ชิมรสและปรับตามต้องการ
คลุกและเสิร์ฟ
คลุกข้าวให้เข้ากัน ให้โบนิโตะเฟลกและซอสโซยุกระจายทั่วข้าว แล้วก็พร้อมทานเลย! ง่ายมากใช่ไหมคะ
วิธีทำแบบต่างๆ และการดัดแปลง
เนโกะเมชิไข่ดาว
เพิ่มไข่ดาวใส่บนข้าว ตอกไข่ลงกะทะร้อนๆ ให้ไข่แดงยังไหล เวลาทานไข่แดงจะละลายกับข้าว หอมมันอร่อยมาก
เนโกะเมชิสาหร่าย
โรยสาหร่ายทะเลตัดฝอยๆ หรือสาหร่ายบดละเอียด เพิ่มรสชาติของทะเลให้หอมขึ้น เด็กๆ ชอบกันมาก
เนโกะเมชิปลาซาเกะ
เพิ่มปลาซาเกะเค็มฝอยๆ เพื่อความเค็มหวานและสีสวย หรือใช้ปลาฟูฟ่องไทยก็ได้
ความแตกต่างในแต่ละภูมิภาคของญี่ปุ่น
ภาคกันโต (โตเกียว)
ใช้ซอสโซยุเป็นหลัก ชาวโตเกียวชีบใส่ซอสโซยุเยอะหน่อย รสจะเค็มขึ้น
ภาคคันไซ (โอซาก้า)
ชอบใส่น้ำซุปดาชิ (หลนปลา) เพิ่มเติม ทำให้รสชาติกลมกล่อมขึ้น
ภาคเหนือ (โทโฮกุ)
ใส่เนยเยอะขึ้น เพราะอากาศหนาว ต้องการอาหารที่ให้พลังงานสูง
ภาคใต้ (คิวชู)
บางครั้งใส่มิโซะหวานเล็กน้อย ให้รสชาติแปลกใหม่
เคล็ดลับและเรื่องน่ารู้
เคล็ดลับการทำให้อร่อยขึ้น
ข้าวต้องร้อนร้อน โบนิโตะเฟลกจะได้หอมจากความร้อน
ปริมาณซอสโซยุต้องพอดี มากเกินไปจะเค็ม น้อยเกินไปจะจืด
ทานทันทีหลังทำ เพราะข้าวเย็นแล้วจะไม่อร่อย
คลุกให้ทั่ว แต่อย่าคลุกแรงจนข้าวเละ
ทำไมเรียกว่า “ข้าวแมว”?
ในสมัยก่อน ชาวญี่ปุ่นมักจะเหลือข้าวจากมื้ออาหาร แล้วนำมาราดซอสโซยุและโบนิโตะเฟลกให้แมวกิน แมวก็ชอบกินมาก
ต่อมาคนก็เริ่มทานเองเหมือนกัน เพราะรสชาติดี และง่ายต่อการทำ จึงเรียกติดปากว่า “ข้าวแมว”
ปัจจุบันแล้วไม่แนะนำให้ป้อนอาหารนี้กับแมวนะคะ เพราะซอสโซยุเค็มเกินไปสำหรับแมว อาจทำให้เจ็บป่วยได้
ประโยชน์ต่อสุขภาพ
โบนิโตะเฟลก
- โปรตีนสูง
- กรดอะมิโนครบถ้วน
- วิตามินบี 12
- ช่วยเสริมรสอูมามิ
ข้าวสวย
- คาร์โบไฮเดรตให้พลังงาน
- ย่อยง่าย
- ช่วยให้อิ่มท้อง
- ไม่มีไขมันอิ่มตัว
ประโยชน์ต่อจิตใจ
- อาหารปลอบใจ
- ง่ายต่อการทำ
- ลดความเครียด
- เชื่อมโยงความทรงจำ
ความอบอุ่นในจานข้าวง่ายๆ
เนโกะเมชิอาจดูเป็นแค่จานข้าวธรรมดาๆ แต่มันคือตัวอย่างที่ดีของการที่อาหารสามารถเชื่อมโยงผู้คนได้ ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหนในโลก
ที่บ้านเล็กๆ ในชนบทไทยแห่งนี้ เราอาจไม่มีร้านอาหารญี่ปุ่นหรูหรา แต่เรามีความรักในการทำอาหาร และการแบ่งปันความอบอุ่นผ่านจานข้าวง่ายๆ นี้
ครั้งหน้าเวลาหิวข้าว หรือคิดถึงบ้าน ลองทำเนโกะเมชิกินดูนะคะ เป็นอาหารที่ทำให้ใจอบอุ่น และเตือนให้เรารู้ว่าความสุขมักจะอยู่ในสิ่งเรียบง่าย
“บางครั้งความอร่อยไม่ได้อยู่ที่ความซับซ้อน แต่อยู่ที่ใจที่ใส่ลงไปในการทำอาหาร”
– จากบ้านเล็กๆ ในชนบทไทย
